
Dosze w ajurwedzie to trzy podstawowe typy konstytucji człowieka. Wata pochodzi z eteru i powietrza, pitta z ognia i wody, zaś kapha z wody i ziemi. Za pomocą żywiołów i dosz w ajurwedzie określa się naturę każdego człowieka oraz ustala sposoby leczenia, które odpowiadają indywidualnym potrzebom.
Trzy dosze można rozpoznać dzięki ich cechom: wata jest sucha, zimna, lekka, ruchoma, subtelna, twarda, szorstka, zmienna i przejrzysta. To najsilniejsza ze wszystkich dosz. Sama w sobie jest siłą życiową, jej zaburzenie w największym stopniu przyczynia się do powstawania chorób. Kontroluje wszelkie ruchy zachodzące w ciele.
Pitta jest gorąca, lekka, płynna, subtelna, ostra, miękka i przejrzysta. Kontroluje gorąco, temperaturę i wszystkie reakcje chemiczne w organizmie. Kapha jest zimna, wilgotna, ciężka, powolna, ospała, statyczna, gęsta i nieprzejrzysta. Odpowiada za wagę, spójność i materię ciała.
Wata w stanie naturalnym podtrzymuje energię woli, wdechu, wydechu, ruchu, wyzwalanie impulsów, ostrość zmysłów. W nadmiarze wywołuje suchość, ciemne przebarwienia, pragnienie ciepła, dreszcze, wzdęcia, zaparcia, osłabienie, bezsenność, przytępienie zmysłów, niespójność mowy oraz zmęczenie.
Pitta w stanie naturalnym jest odpowiedzialna za trawienie, ciepło, percepcję wzrokową, głód, pragnienie, połysk skóry, inteligencję, determinację, odwagę i miękkość ciała. W nadmiarze powoduje żółte zabarwienie moczu, kału, oczu i skóry. Może wywoływać wilczy głód, duże pragnienie, poczucie pieczenia i zaburzenia snu.
Kapha w stanie naturalnym odpowiada za jędrność i stabilność, utrzymywanie równowagi płynów w organizmie, nawilżanie stawów oraz pozytywne emocje, takie jak spokój, miłość, wybaczenie. W nadmiarze osłabia siły trawienne, powoduje gromadzenie się flegmy i śluzu, wyczerpanie, poczucie ociężałości, bladość, odczucie chłodu, rozluźnienie stawów, trudności w oddychaniu, kaszel oraz nadmierną senność.
Siedzibami wata są okrężnica, biodra, uda, uszy i kości oraz zmysł dotyku. Jej główną siedzibą jest okrężnica, w której się gromadzi i wywołuje choroby oraz przez którą może być bezpośrednio wydalana z ciała.
Pitta zamieszkuje jelito cienkie, żołądek, pot, krew, osocze oraz zmysł wzroku. Jej główną siedzibą jest jelito cienkie, w którym się zbiera i przez które może być bezpośrednio usuwana z organizmu.
Kapha zamieszkuje klatkę piersiową, gardło, głowę, trzustkę, żebra, żołądek, osocze, tłuszcz, nos i język. Jej główną siedzibą jest żołądek, w którym się gromadzi i wywołuje choroby oraz przez który może być bezpośrednio wydalana z ciała.
Przeczytaj także:
Opracowanie na podstawie:
Joga ziół. Ziołolecznictwo ajurwedyjskie. Dawid Frawley, Vasant Lad. Książka ukazała się w serii a-ajurweda.pl, nakładem wydawnictwa a-ti sp. z o.o., Kraków 2014.