Ajurweda przyjmuje istnienie sześciu smaków – słodkiego, kwaśnego, słonego, ostrego, gorzkiego i cierpkiego. W każdym z nich przeważają dwa spośród pięciu żywiołów. Możemy określić smak każdej rośliny – drzew, owoców, nasion, kwiatów…

Rośliny mające w pełni wykształcone cechy, takie jak korzenie, łodygi, gałęzie, liście, kwiaty i nasiona lub owoce, są zazwyczaj przyjemne, słodkie w smaku i bogate w wartości odżywcze. Do tej grupy należy większość drzew owocowych. Swój rozwój i swoje wartości odżywcze zawdzięczają one elementom ziemi i wody.

Rośliny, które są długowieczne, duże i twarde, zazwyczaj mają smak cierpki, który jest związany z elementami ziemi i powietrza. U wielu drzew, które nie kwitną, smak zawiera się w liściach; tak jest na przykład w przypadku dębów i klonów. Choć smak kwaśny pochodzi z elementu ziemi i ognia, to rośliny o smaku kwaśnym są mniej masywne, potrzebują więc podpórek, tak jak drzewa cytrusowe lub rośliny jagodowe.

Ponieważ smak ostry powstaje z połączenia elementu ognia i powietrza, rośliny o tym smaku nie mają części twardych i dobrze uformowanych ani też soku, zazwyczaj mają jednak kwiaty o wyrazistych kolorach. Często zawierają aromatyczne olejki lotne, czego przykładem mogą być różne gatunki mięty oraz szałwii.

Niewiele roślin ma smak słony, ponieważ powstaje on z połączenia żywiołu ognia i wody. Do tej kategorii zaliczają się przede wszystkim wodorosty. Smak ten występuje jako drugorzędny u niektórych roślin pustynnych, a także jest smakiem soli mineralnych.

Smak gorzki powstaje z elementu eteru i powietrza. Rośliny o smaku gorzkim są lekkie i niezbyt masywne, czego przykładem może być aloes, berberys lub gorzknik. Jednakże niektóre drzewa smukłe i niewielkie, takie jak wierzba lub osika, również zawierają ten smak, a często także odrobinę smaku cierpkiego. Połączenie smaków cierpkiego i gorzkiego to prawdopodobnie smak najczęściej występujący u roślin.

Ajurweda podchodzi do kwestii roślin dogłębnie i wieloaspektowo. Uwzględnia wszystkie sposoby przygotowania i wykorzystywania ziół. Klasyfikuje je na różne sposoby, zgodnie z ich zastosowaniem, energetyką, pochodzeniem oraz oddziaływaniem na dosze. Zanim wybierzemy określone ziele w celu leczenia, musimy uwzględnić wszystkie te czynniki.

Rośliny mogą mieć silne właściwości i dużą siłę oddziaływania. Inne mogą mieć średnią siłę – do tej grupy należy większość ziół o smaku gorzkim, ostrym i cierpkim, takich jak pieprz kajeński, gorzknik lub kora białego dębu, które na krótką metę działają silnie i mogą mieć właściwości drażniące. Zioła mogą też oddziaływać łagodnie – wtedy nadają się do długotrwałego stosowania; zalicza się do nich zioła tonizujące, na przykład amalaki, lukrecję lub prawoślaz.

Opracowanie na podstawie:

Ajurweda medycyną natury. David Frawley, Subhash Ranade. Książka ukazała się w serii a-ajurweda.pl, nakładem wydawnictwa a-ti sp. z o.o., Kraków 2013.