Każdy pokarm jest albo lekko-, albo ciężkostrawny. Lekkie pokarmy to między innymi ryż lub fasola mung. Do pokarmów ciężkostrawnych zalicza się mleko, czarną fasolę, surowe warzywa, wołowinę i wieprzowinę.

Gotowanie i obróbka mogą zmienić te właściwości.

Na przykład mleko staje się lżej strawne, gdy gotujemy je z szafranem, a ryż staje się cięższy, gdy gotujemy go z mlekiem.

Zazwyczaj mięso jest cięższe do strawienia niż warzywa, rośliny strączkowe lub zboża; pokarmy surowe są cięższe niż gotowane, żywność konserwowana zaś trudniej strawna niż surowa. Podczas jednego posiłku nie należy spożywać jednocześnie produktów gotowanych i surowych – wyjątkiem są niewielkie ilości produktów surowych spożywanych jako przystawki lub czatnej z gotowanymi daniami albo też sosy i dressingi w niewielkich ilościach do surowych dań.

Nie mieszaj podczas jednego posiłku produktów lekko- i ciężkostrawnych ani świeżo przygotowanych dań z resztkami. W trakcie danego posiłku nie należy też spożywać substancji bardzo gorących i bardzo zimnych, na przykład dań kuchni meksykańskiej i lodów.

Ponieważ do trawienia lekkich pokarmów potrzeba mniej krwi, sprzyjają one zintegrowaniu ciała, umysłu i emocji. Do strawienia pokarmów ciężkich potrzeba więcej energii. Ryż jest lekki, pszenica jest ciężka. Według tradycji ajurwedyjskiej do pokarmów, które w największym stopniu zapewniają równowagę umysłową, jeśli są spożywane w odpowiednich proporcjach i właściwie trawione, należą: ryż, fasola mung, ghee (masło klarowane), miód oraz czysta woda.

Osoby typu wata bardziej potrzebują żywności gotowanej niż osoby pitta, które często funkcjonują najlepiej, gdy spożywają pokarmy surowe. Rzadko spotyka się osoby o czystej konstytucji wata, które potrafią zachować równowagę, jedząc jedynie produkty surowe, natomiast osoby typu pitta lub pitta-kapha mogą lepiej funkcjonować, jedząc żywność niegotowaną. Osoby typu wata-pitta zazwyczaj dobrze się czują, jedząc surowe pokarmy wiosną i latem.

Dla osób typu wata najkorzystniejsze są dania jednogarnkowe: zupy, potrawy duszone, zapiekane itp. W potrawie duszonej wszystkie składniki – mięso, zboża, warzywa strączkowe, warzywa, owoce i przyprawy – tracą swój indywidualny charakter i stapiają się w jedno. Również podczas choroby, rekonwalescencji i terapii odmładzającej dania jednogarnkowe są najbardziej wskazane ze wszystkich.

Należy unikać posiłków niewłaściwie przyrządzonych, czyli pieczonych razem z miodem, niedogotowanych, przypalonych, niesmacznych, niedojrzałych, przejrzałych, nadgniłych, zeschniętych lub w jakikolwiek inny sposób nieprzyjemnych. Żywność smażona w głębokim oleju zaostrza wszystkie trzy dosze. Wata nasila się z powodu suchości pojawiającej się podczas smażenia, pitta z powodu gorąca towarzyszącego smażeniu oraz obecności zjełczałego tłuszczu zawartego w gotowej potrawie, kapha zaś zaostrza się, ponieważ tłuszcz jest ciężkostrawny, a pokarm po usmażeniu lepki.

Chcesz poprawić trawienie? Chcesz się dowiedzieć, które zioła działają kojąco i stymulująco na układ pokarmowy? Zobacz Gastrocure - unikalna kompozycja ośmiu ziół na trawienie.

Opracowanie na podstawie:

Robert Svoboda, Odkryj swoją pierwotną naturę. Książka ukazała się w serii a-ajurweda.pl, nakładem wydawnictwa A-ti information services, Kraków 2013.